ಇಬ್ಬರು ಬಾಲ್ಯ ಸ್ನೇಹಿತರು ಇದ್ದರು. ಅವರದು ಗಾಢವಾದ ಗೆಳೆತನ. ಕಾಲ ಗತಿಸಿದಂತೆ ಇಬ್ಬರ ಜೀವನದ ದಾರಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯೇ ಆಯಿತು. ಒಬ್ಬ ಹೆಸರಾಂತ ವಾಣಿಜ್ಯೋದ್ಯಮಿಯಾಗಿ ಬಹು ದೊಡ್ಡ ಶ್ರೀಮಂತನಾದ. ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಸಾಂಸಾರಿಕ ಜೀವನದಿಂದ ದೂರ ಸರಿದು ಸಂನ್ಯಾಸಿಯಾಗಿ ಕಾಡಿಗೆ ಹೋಗಿ ಗಿರಿಗಹ್ವರಗಳಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನಾಸಕ್ತನಾದ.

ರಾಜನ ಅರಮನೆಯಂತಿರುವ ವೈಭವದ ಬಂಗಲೆಯಲ್ಲಿ ಐಷಾರಾಮಿ ಜೀವನ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಶ್ರೀಮಂತನಿಗೆ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆಯೇ ಒಂದು ದಿನ ತನ್ನ ಆತ್ಮೀಯ ಬಾಲ್ಯ ಗೆಳೆಯನ ನೆನಪಾಯಿತು. ಲೌಕಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನಿರಾಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿ ಕಾಡು ಸೇರಿ ಸಂನ್ಯಾಸಿಯಾದ ತನ್ನ ಗೆಳೆಯನ ಬಗ್ಗೆ ಅಪಾರ ಗೌರವ ಭಾವನೆ ಉಂಟಾಯಿತು. ಆತನನ್ನು ತನ್ನ ಮನೆಗೆ ಬರಮಾಡಿಕೊಂಡು ಸತ್ಕರಿಸಬೇಕೆಂಬ ಮನಸ್ಸಾಯಿತು. ಆದರೆ ಎಲ್ಲಿದ್ದಾನೆಂದು ತಿಳಿಯದೆ ಚಡಪಡಿಸತೊಡಗಿದ. ನಿರಾಶೆಗೊಳ್ಳದೆ ಹುಡುಕಲಾರಂಭಿಸಿದ. ದಟ್ಟವಾದ ಕಾಡಿನ ಮಧ್ಯೆ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಪರ್ಣಕುಟೀರದಲ್ಲಿರುವ ವಿಷಯ ತಿಳಿದು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಧಾವಿಸಿದ. ಸಂನ್ಯಾಸಿಯಾದ ಗೆಳೆಯನ ತೇಜಃಪುಂಜವಾದ ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಪುಳಕಗೊಂಡ. ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ಸಾಧನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿ ಅಪಾರವಾದ ಜ್ಞಾನ ಸಂಪಾದನೆ ಮಾಡಿದ ಆತನ ಸಾತ್ವಿಕ ಬದುಕಿಗೆ ಮಾರುಹೋದ. ವಿನೀತಭಾವದಿಂದ ನಮಸ್ಕರಿಸಿ ತನ್ನ ಮನೆಗೆ ದಯಮಾಡಿಸಿ ಆದರಾತಿಥ್ಯಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಬೇಕೆಂದು ನಿವೇದಿಸಿಕೊಂಡ. ಬಾಲ್ಯದ ಗೆಳೆತನ ಸಂನ್ಯಾಸಿಯ ಹೃದಯವನ್ನು ತಟ್ಟಿತು. ತನ್ನ ಕೋರಿಕೆಯನ್ನು ಮನ್ನಿಸಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ವಂದನೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಶ್ರೀಮಂತ ತನ್ನೂರಿಗೆ ಸಂತಸದಿಂದ ಹಿಂದಿರುಗಿದ. ಸಂನ್ಯಾಸಿಯ ಸ್ವಾಗತಕ್ಕೆ ಸಡಗರ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಸಿದ್ದತೆಗಳನ್ನು ಮಾಡತೊಡಗಿದ. ಮನೆಯನ್ನು ತಳಿರು ತೋರಣಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಿದ. ನಡೆದು ಬರುವಾಗ ಸಂನ್ಯಾಸಿಯ ಪಾದಗಳಿಗೆ ನೋವಾಗದಿರಲೆಂದು ದಾರಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ರತ್ನಗಂಬಳಿಯ ನಡೆಮಡಿ ಹಾಸಿದ. ಊರಜನರಿಗೆಲ್ಲಾ ತಿಳಿಸಿ ಗೆಳೆಯ ಸಂನ್ಯಾಸಿಯ ಬರವಿಗಾಗಿ ಮಂಗಳವಾದ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ.

ಈ ಮಧ್ಯೆ ಶ್ರೀಮಂತನಿಗೆ ಆಗದವರು ಯಾರೋ ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ತೆರಳಿ ಅವನು ತನ್ನ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದ್ದಾನೆ. ವೈಭವೋಪೇತವಾಗಿ ಮನೆಯನ್ನು ಸಿಂಗರಿಸಿ ದಾರಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ರತ್ನಗಂಬಳಿ ಹಾಸಿದ್ದಾನೆ. ಅದು ತನ್ನ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿ ಒಳಗೊಳಗೇ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಹಂಗಿಸಲು ನಡೆಸಿರುವ ತಯಾರಿ ಎಂದು ತಲೆತುಂಬಿದರು. ಸಂನ್ಯಾಸಿಗೆ ಕೋಪ ಉಕ್ಕಿಬಂತು. ನನ್ನ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆಯ ಮುಂದೆ ಆತನ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆ ಏನು ಮಹಾ ಎಂಬ ಅಹಮ್ಮಿಕೆ ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯಿತು. ತನ್ನನ್ನು ಹಂಗಿಸಲು ಮುಂದಾದ ಅವನನ್ನು ಸುಮ್ಮನೆ ಬಿಡಬಾರದು ಎಂಬ ಪ್ರತೀಕಾರ ಭಾವನೆ ಚಿಗುರಿತು. ಆಶ್ರಮದಿಂದ ಕಾಲ್ನಡಿಗೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಶ್ರೀಮಂತನ ಊರಿಗೆ ಹೊರಟ. ಹತ್ತಿರ ಹತ್ತಿರ ಬರುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಊರ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿದ್ದ ಕೊಳಕು ಚರಂಡಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಅದ್ದಿ ದಾರಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಶ್ರೀಮಂತ ಹಾಸಿದ್ದ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ರತ್ನಗಂಬಳಿಯ ಮೇಲೆ ಕಾಲಿಟ್ಟು ಮಲಿನಗೊಳಿಸಿದ. ಸಂನ್ಯಾಸಿಯ ಈ ವಿಚಿತ್ರ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ಶ್ರೀಮಂತ ತನ್ನನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಹಾಗೆ ಮಾಡಿರಬಹುದು ಎಂದುಕೊಂಡು ಗೌರವಾದರಗಳಿಂದಲೇ ಬರಮಾಡಿಕೊಂಡ! ಸಂನ್ಯಾಸಿಯ ಪಾದಗಳನ್ನು ತೊಳೆದು ಭಕ್ತಿಸಮರ್ಪಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದ.

ಒಬ್ಬ ಸಾಮಾನ್ಯ ಗೃಹಸ್ಥನಲ್ಲಿದ್ದ ಪವಿತ್ರ ಭಾವನೆ, ತಾಳ್ಮೆ, ನಿರಹಂಕಾರ ಭಾವ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ತ್ಯಾಗಮಾಡಿದ್ದೇನೆಂದು ಬೀಗುವ ಸಂನ್ಯಾಸಿಯ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದೇ ಹೋಯಿತು. ಹುತ್ತವ ಬಡಿದೊಡೆ ಹಾವು ಸಾಯಬಲ್ಲುದೇ? ಅಘೋರ ತಪವ ಮಾಡಿದೊಡೇನು? ಅಂತರಂಗ ಆತ್ಮಶುದ್ದಿ ಇಲ್ಲದವರನೆಂತು ನಂಬುವನಯ್ಯಾ ಕೂಡಲಸಂಗಮ ದೇವಾ ಎನ್ನುವ ಬಸವಣ್ಣನವರ ವಚನ ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಮರಣೀಯ. ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ ಜ್ಞಾನದ ಬಲದಿಂದ ಅಜ್ಞಾನದ ಕೇಡು ನೋಡಯ್ಯಾ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಬಸವಣ್ಣನವರು. ಈಗೀಗ ಎಲ್ಲ ಕಡೆ ನಡೆಯುವ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಈ ವಚನದ ಸಾಲನ್ನು ತಿರುಮುರುವು ಮಾಡಿ ಅಜ್ಞಾನದ ಬಲದಿಂದ ಜ್ಞಾನದ ಕೇಡು ನೋಡಯ್ಯಾ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಅಹಂಕಾರ ಕುರಿತಂತೆ ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ರೋಚಕ ಕಥಾಪ್ರಸಂಗ ಬರುತ್ತದೆ. ಭೀಮನು ದೌಪದಿ ಬಯಸಿದ ಸೌಗಂಧಿಕಾ ಪುಷ್ಪದ ಅನ್ವೇಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಹೋಗುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ. ಕಪಿಯೊಂದು ದಾರಿಗೆ ಅಡ್ಡವಾಗಿ ತನ್ನ ಬಾಲವನ್ನು ಚಾಚಿಕೊಂಡು ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತಿರುತ್ತದೆ. ಭೀಮನು ಕಪಿಯನ್ನು ಗದರಿಸುತ್ತಾನೆ “ಏಯ್ ಮುದಿ ಕಪಿಯೇ! ದಾರಿಗೆ ಅಡ್ಡವಾಗಿರುವ ನಿನ್ನ ಬಾಲವನ್ನು ಸರಿಸಿಕೋ, ಬಲಶಾಲಿಯಾದ ಭೀಮನ ಮುಂದೆ ನಿನ್ನ ಚೇಷ್ಟೆ ನಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ!", ಕಪಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ: ಅಯ್ಯಾ ಅತುಲ ಪರಾಕ್ರಮಿ, ನನಗೆ ವಯಸ್ಸಾಗಿದೆ. ಬಾಲವನ್ನು ಅತ್ತಿತ್ತ ಸರಿಸಲೂ ನನಗೆ ಶಕ್ತಿ ಇಲ್ಲ. ದಯವಿಟ್ಟು ನೀನೇ ಅದನ್ನು ಸರಿಸಿ ಮುಂದೆ ಹೋಗಪ್ಪಾ. ಭೀಮ ಜಂಬದಿಂದ ತನ್ನ ಗದೆಯನ್ನು ಚಾಚಿ ಬಾಲವನ್ನು ತಳ್ಳಲು ಮುಂದಾಗುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಬಾಲ ಮಿಸುಕಾಡುವುದಿಲ್ಲ, ಕೈಯಿಂದ ಎತ್ತಿ ಬಿಸಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾನೆ. ಬಾಲ ಬೆಟ್ಟದ ಭಾರದಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ತನ್ನ ಶಕ್ತಿಯೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿ ಎತ್ತಲು ಯತ್ನಿಸಿದಾಗ ಕೇವಲ ಬೆವರು ಕಿತ್ತು ಬಂತೇ ಹೊರತು ಬಾಲ ಒಂದು ಚೂರೂ ಕದಲುವುದಿಲ್ಲ, ಭೀಮನ ಅಹಂಕಾರ ಇಳಿದುಹೋಯಿತು, ಅವನತಮುಖಿಯಾಗಿ ಕ್ಷಮೆ ಯಾಚಿಸಿದ. ನಂತರ ತಿಳಿಯಿತು ಆ ಕಪಿವೀರ ಮತ್ತಾರೂ ಅಲ್ಲ, ತ್ರೇತಾಯುಗದ ರಾಮನ ಭಂಟ ಆಂಜನೇಯ.

ಲಕ್ಕಣ ದಂಡೇಶನು ತನ್ನ ಶಿವತತ್ವಚಿಂತಾಮಣಿ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ವರ್ಣಿಸುವ ಬ್ರಹ್ಮನ ಶಿರಚ್ಛೇದ ಪ್ರಸಂಗ ಅಹಂಕಾರದಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಅನಾಹುತಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಂದು ಉದಾಹರಣೆ. ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನಾದ ಚತುರ್ಮುಖ ಬ್ರಹ್ಮನು ತಾನಾಗಿಯೇ ಒಂದು ಹೊಸ ತಲೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಂಡು ಪಂಚಮುಖ ಪರಮೇಶ್ವರನಿಗಿಂತ ನಾನೇನು ಕಮ್ಮಿ ಎಂದು ಬೀಗುತ್ತಾನೆ. ದೇವಾನು ದೇವತೆಗಳು ಎಷ್ಟೇ ಬುದ್ದಿ ಹೇಳಿದರೂ ಅವನ ಅಹಂ ತಗ್ಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಶಾಂತನಾಗಿದ್ದ ಶಿವ ಕ್ರುದ್ಧನಾದ, ರುದ್ರನಾದ. ಅಧಿಕಪ್ರಸಂಗದ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಬ್ರಹ್ಮನ ಐದನೆಯ ತಲೆಯನ್ನು ತನ್ನ ಕೈಬೆರಳ ತುದಿಯ ಉಗುರಿನಿಂದ ಚಿವುಟಿ ಹಾಕಿದ. ಹಮ್ಮು ಮಾಡಿ ಬ್ರಹ್ಮ ಕೆಟ್ಟ! ಎಂಬ ಕನ್ನಡದ ಗಾದೆ ಮಾತು ಬಂದದ್ದು ಈ ಪುರಾಣ ಕಥೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ,

ಒಮ್ಮೆ ಆಚಾರ್ಯ ಶಂಕರರು ಅಲಕನಂದಾ ನದಿಯನ್ನು ದಾಟಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ತುಂಬಿ ಹರಿಯುವ ನದಿಯನ್ನು ಕಂಡ ಶಿಷ್ಯನೊಬ್ಬ ಹೇಳಿದ: ಗುರುಗಳೇ, ತಾವು ಗಳಿಸಿದ ಜ್ಞಾನಗಂಗೆಯ ಮುಂದೆ ಈ ತುಂಬಿ ಹರಿಯುವ ನದಿ ಏನೇನೂ ಅಲ್ಲ! ಆಗ ಶಂಕರರು ತಮ್ಮ ಕೈಯಲ್ಲಿದ್ದ ಯೋಗದಂಡವನ್ನು ನದಿಯ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಅದ್ದಿ ಮೇಲೆತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತಾ ಅವನಿಗೆ ಹೇಳಿದರು ನೋಡು, ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಸಹಸ್ರಾರು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಹರಿದು ಬರುತ್ತಿರುವ ಜ್ಞಾನಗಂಗೆ ಅಪಾರ, ತುಂಬಿ ಹರಿಯುತ್ತಿರುವ ಈ ಅಲಕನಂದಾ ನದಿಯ ಹಾಗೆ. ನಾನು ಪಡೆದಿರುವ ಜ್ಞಾನ ಮಾತ್ರ ಈ ಯೋಗದಂಡಕ್ಕೆ ಅಂಟಿರುವ ನೀರಿನ ಹನಿಗಳ ಹಾಗೆ ಅತ್ಯಲ್ಪ! ಇಂಥ ವಿನಮ್ರತೆ ಮನುಷ್ಯನ ದೊಡ್ಡಗುಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಸದುವಿನಯವೇ ಸಕಲ ಜಪಂಗಳಯ್ಯಾ, ಸದುವಿನಯವೇ ಸಕಲ ತಪಂಗಳಯ್ಯಾ, ಸದುವಿನಯವೇ ಸದಾಶಿವನ ಒಲುಮೆಯಯ್ಯಾ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಬಸವಣ್ಣನವರು. ಇದು ನಿಜವಾದ ಸಂನ್ಯಾಸಿಯಲ್ಲಿ ಇರಬೇಕಾದ ಮನಃಸ್ಥಿತಿ.

ಅಹಂಕಾರ ಮನುಷ್ಯನ ಪರಮಶತ್ರು, ಅಹಂಕಾರಿಯು ತಾನಾಗಿಯೇ ದುಃಖಕರ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ತಾನೂ ನೆಮ್ಮದಿಯಿಂದ ಇರುವುದಿಲ್ಲ; ಬೇರೆಯವರಿಗೂ ನೆಮ್ಮದಿಯಿಂದ ಇರಲು ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ ತನ್ನದೇ ಸರಿ, ಇನ್ನೊಬ್ಬರದು ತಪ್ಪು ಎಂಬ ತರ್ಕಹೀನ ನಡವಳಿಕೆ. ಯಾರು ಏನೇ ವಿವರಣೆ ನೀಡಲು ಮುಂದಾದರೂ ಅದನ್ನು ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳದ ಅಥವಾ ತಪ್ಪಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸುವ ಕೆಟ್ಟ ಸ್ವಭಾವ. ಹೊರಗಿನಿಂದ ಶುದ್ಧ ಗಾಳಿ ಬರದಂತೆ ಕಿಟಕಿ ಬಾಗಿಲುಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಿ ಅಹಮ್ಮಿನ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಉಸಿರುಗಟ್ಟಿ ಒದ್ದಾಡುವಂತಹ ದುಃಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅಹಂಕಾರಿಯು ತಾನಾಗಿಯೇ ನಿರ್ಮಾಣಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ!

"Proud people breed sad sorrows for themselves" - Emily Bronte.

-ಶ್ರೀ ತರಳಬಾಳು ಜಗದ್ಗುರು
ಡಾ|| ಶಿವಮೂರ್ತಿ ಶಿವಾಚಾರ್ಯ ಮಹಾಸ್ವಾಮಿಗಳವರು
ಸಿರಿಗೆರೆ.

ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ 
ಬಿಸಿಲು ಬೆಳದಿಂಗಳು ದಿ: 17.10.2013