ದೇಶದ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಹಾಗೂ ಅನೇಕ ರಾಜ್ಯಗಳ ವಿಧಾನಸಭೆಗಳಿಗೆ ಈಗ ಚುನಾವಣೆಗಳು ಮುಗಿದಿವೆ. ಜನಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಆಯ್ಕೆ ಮುಗಿದು ಬಹುಮತ ಪಡೆದ ಪಕ್ಷಗಳು ಸರಕಾರ ರಚನೆ ಮಾಡಿವೆ. ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ/ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ಖಾತೆ ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇಂಥ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸಚಿವರು ತಮಗೆ ಕೆಲಸವಿಲ್ಲದ ಖಾತೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಅತೃಪ್ತಿ ತೋರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಸಚಿವರೊಬ್ಬರು ತಮಗೆ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬಾರದ ಖಾತೆ ಕೊಡಲಾಗಿದೆಯೆಂದು ಅಸಮಾಧಾನಪಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಬೇಡವೆಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಜನರನ್ನು ಸಂತೈಸಿ ಸಮಾಧಾನ ಪಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದೇ ರೀತಿ ಹೊಸ ಸರಕಾರ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ವರ್ಗಾವರ್ಗಿ ನಡೆದು ಅನೇಕ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಮ್ಮನ್ನು ಕೆಲಸವಿಲ್ಲದ ಜಾಗಕ್ಕೆ ವರ್ಗ ಮಾಡಲಾಗಿದೆಯೆಂದು ಗೊಣಗಿಕೊಳುವುದೂ ಉಂಟು.

ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬಾರದ ಖಾತೆ/ಹುದ್ದೆ ಕೊಟ್ಟು ಮೂಲೆಗುಂಪು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಮಾತಿನ ತಾತ್ಪರ್ಯವೇನು? ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬಾರದ ಖಾತೆ ಎಂದರೇನು? ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬಾರದ ಹುದ್ದೆ ಎಂದರೇನು? ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬಾರದ ಖಾತೆ/ಹುದ್ದೆಗಳು ಇದ್ದರೆ ಅವು ಯಾಕಾದರೂ ಇರಬೇಕು? ಕೆಲಸವೇ ಇಲ್ಲದ ಮೇಲೆ ಅವು ಇರಲೇಬಾರದು ಅಲ್ಲವೇ? ಅಂತಹ ಕೆಲಸವಿಲ್ಲದ ಖಾತೆ/ಹುದ್ದೆಗಳು ಇದ್ದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತಿಸುವುದು ಒಳೆಯದು. ಅದರಿಂದ ರಾಜ್ಯದ ಬೊಕ್ಕಸಕ್ಕೆ ಖರ್ಚು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ತೆರಿಗೆಯ ಭಾರ ತಗ್ಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರುವಂತೆ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬಾರದ ಖಾತೆ/ಹುದ್ದೆ ಎಂದರೆ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಅದರ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇಲ್ಲವೆಂದಲ್ಲ. ಇದ್ದೇ ಇದೆ. ಆದರೂ ಇಂತಹ ಅಸಮಾಧಾನದ ಉದ್ದಾರ ಕೇಳಿಬರುವುದಕ್ಕೆ ಎರಡು ಅರ್ಥಗಳಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ಒಂದು ಯಾವುದೇ ಖಾತೆ/ಹುದ್ದೆಗೆ ನಿಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಂತ್ರಿ/ಅಧಿಕಾರಿಗೆ ಆತನ ಕ್ಷಮತೆ ಅಥವಾ ದಕ್ಷತೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ನಿಯೋಜಿಸಿಲ್ಲವೆಂಬ ಅಸಮಾಧಾನ. ಎರಡನೆಯದು ಆ ಖಾತೆ/ಹುದ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಹಣ ಮಾಡಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲವೆಂಬ ಅಸಂತುಷ್ಟಿ, ಮೇಲುನೋಟಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲರೂ ತಮ್ಮ ಕ್ಷಮತೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಖಾತೆ/ಹುದ್ದೆ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲವೆಂಬ ಆದರ್ಶದ ಮಾತುಗಳನ್ನಾಡಿದರೂ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಅವರ ಅಸಮಾಧಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ ದುಡ್ಡುಮಾಡಲು ಆ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಆಗುವುದಿಲ್ಲವೆಂಬ ಅಸಂತುಷ್ಟಿ.

ಅಧಿಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಹಾತೊರೆಯುವುದು ಅಥವಾ ಯಾವ ಅಧಿಕಾರವೂ ತನಗೆ ಇಲ್ಲವೆಂದು ಗೊಣಗುವುದು ಅತೃಪ್ತ ಮನಸ್ಸಿನ ಪ್ರತೀಕ. ಅಂತಹ ಅತೃಪ್ತ ಮನಸ್ಸುಳ್ಳ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಮನಃಶಾಂತಿ ಎಂಬುದಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಚಲಾಯಿಸುವುದೆಂದರೆ ಕುಳಿತ ಕುರ್ಚಿಯ ಮೇಲೆ ದರ್ಪದಿಂದ ಬೀಗುವುದಲ್ಲ. ಆ ಸ್ಥಾನದ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನರಿತು ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು. ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿರಲಿ ಆ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬಂದೊದಗುವ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಂಚನೆಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ಅದು ಕರ್ತವ್ಯವೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂತಹ ಕರ್ತವ್ಯಪ್ರಜ್ಞೆಯುಳವನು ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರಲಿ ಆ ಸ್ಥಾನದ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನರಿತು ಮಾಡಬೇಕಾದ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ನಿಷ್ಠೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯಿಂದ ಮಾಡಿ ಆತ್ಮತೃಪ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಬೇರೆಯವರು ಮಾಡಬೇಕಾಗಿದ್ದ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಮಾಡದೇ ಇದ್ದಾಗ ಅದು ಎಷ್ಟೇ ಕೆಳಸ್ತರದ ಕೆಲಸವಿರಲಿ ತಾನೇ ಸ್ವತಃ ಮಾಡಲು ಹಿಂಜರಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ದೊಡ್ಡ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಇದು ತನ್ನ ಕೆಲಸವಲ್ಲವೆಂದು ಕೈಚೆಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ, ಆ ಕೆಲಸವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಎಲ್ಲ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಮನೆಯ ತೊತ್ತು ಅಲಸಿದಡೆ ಒಡತಿ ಮಾಡಿಕೊಂಬಂತೆ ನಿನಗೆ ನೀ ಮಾಡಿಕೋ ಕೂಡಲಸಂಗಮ ದೇವಾ ಎಂದು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಹೇಳುವಂತೆ ಮನೆಗೆಲಸದವಳು ಬಂದಿಲ್ಲವೆಂದು ತನ್ನ ಮನೆಯ ಕಸ ಗುಡಿಸಲು ಮನೆಯೊಡತಿ ಹೇಗೆ ಹಿಂದೆಗೆಯುವುದಿಲ್ಲವೋ ಹಾಗೆ, ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯ ಅರಿವುಳ್ಳ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ತಾನು ಮುಟ್ಟಬೇಕಾದ ಗುರಿ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಮಾಡುವ ಕೆಲಸ ಸಣ್ಣದು ದೊಡ್ಡದು ಎಂಬ ತರತಮ ಭಾವ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಆತನು ಯಾರಿಂದಲೂ ಹೇಳಿಸಿಕೊಳದೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಹೊಣೆಗೇಡಿಯಾದವನು ಇನ್ನೊಬ್ಬರ ಮೇಲೆ ಗೂಬೆ ಕೂರಿಸಿ ಕೈಚೆಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳುತ್ತಾನೆ. ತಾನೂ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ, ಮಾಡುವವರಿಗೆ ನೆರವಾಗದೆ ನಿಂದಿಸುವುದನ್ನೂ ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ. ಅಂಥವರನ್ನು ಕುರಿತು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಹೀಗೆ ಲೇವಡಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ: “ಕೋಣನ ಹೇರಿಂಗೆ ಕುನ್ನಿ ಬುಸುಗುಟ್ಟುತ್ತಾ ಬಾಲವ ಬಡಿವಂತೆ, ತಾವೂ ಮಾಡರು ಮಾಡುವವರನ್ನೂ ಮಾಡಲೀಯರು ಅಂದರೆ ಭಾರವಾದ ಹೊರೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತ ಕೋಣ ಸೋಲದೆ ಮುಂದೆ ಮುಂದೆ ಸಾಗಿದರೆ, ಅದರ ಹಿಂದೆ ಮುಂದೆ ನಾಯಿ ಹೇಗೆ ಬೊಗಳುತ್ತಿರುತ್ತದೆಯೋ ಹಾಗೆ!

ವಿಷಾದದ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ ಕಾಯಕವೇ ಕೈಲಾಸ ಎಂಬ ಶರಣರ ನುಡಿಗಟ್ಟು ಇಂದಿನ ದಿನಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ವೇದಿಕೆಯ ಮೇಲಿನ ಭಾಷಣದ ಸರಕಾಗಿದೆಯೇ ಹೊರತು ನಿತ್ಯ ಬದುಕಿನ ಉಸಿರಾಗಿಲ್ಲ. ದೇಶಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬಂದ ದಿನ ನೆಹರೂ, ಪಟೇಲ್ ಮುಂತಾದ ನೇತಾರರು ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಭ್ರಮಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಅದೇ ದಿನ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿದ್ದು ಅಲ್ಲಿ ಭುಗಿಲೆದ್ದ ಕೋಮು ಗಲಭೆಯಲ್ಲಿ ನೊಂದವರ ಕಣ್ಣೀರು ಒರೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಬಯಸಿದ್ದರೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ, ಪ್ರಧಾನಿ ಏನು ಬೇಕಾದರೂ ಆಗಬಹುದಿತ್ತು. ಅವರು ಅದೇನನ್ನೂ ಬಯಸದೆ ಸೇವೆಯನ್ನೇ ಆಯ್ದುಕೊಂಡರು. ಅಧಿಕಾರದ ಗದ್ದುಗೆಯನ್ನೇರುವ ತವಕ ಅವರಲ್ಲಿರಲಿಲ್ಲ. ಸ್ವತಂತ್ರಭಾರತದ ಕನಸನ್ನು ಹೊತ್ತು ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಅಹಿಂಸೆಯ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದ ಅವರು ಕೋಮುದಳುರಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿ ಜನರು ಹಿಂಸೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವುದುನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವುದು ತಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯವೆಂದು ಭಾವಿಸಿ ಕೊಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿದರು.

ಅಧಿಕಾರವೆಂದರೆ ಬಂಧು ಬಳಗದೊಂದಿಗೆ ಉಂಡು ಅನುಭವಿಸುವುದೆಂದು ಅನೇಕರು ಭಾವಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಧಿಕಾರದ ಕುರ್ಚಿಯಲ್ಲಿ ಆಸೀನವಾಗಿರುವವರ ಬಳಿ ನಂಟಸಿಕೆ ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಬರುವ ಜನರಿಗೇನೂ ಕೊರತೆಯಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಮುಂದಿನ ವಚನಅಂತಹ ಅಧಿಕಾರಸ್ಥರಿಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಗಂಟೆಯಾಗಿದೆ:

ಒಡೆಯರು ಬಂದರೆ ಗುಡಿ ತೋರಣವ ಕಟ್ಟಿ
ನಂಟರು ಬಂದರೆ ಸಮಯವಿಲ್ಲೆನ್ನಿ!

ಒಡೆಯರು ಎಂದರೆ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರು. ಅವರ ಸೇವೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಅಧಿಕಾರ ಮೀಸಲಿರಬೇಕು. ನಂಟಸ್ತಿಕೆ ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಬರುವ ಸಮಯಸಾಧಕರನ್ನು ದೂರವಿಡಬೇಕೆಂದು ಅಧಿಕಾರಾರೂಢರಿಗೆ ಹೇಳಿರುವ ಮಾತು ಅಂದಿಗಿಂತ ಇಂದಿಗೇ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿದೆ. ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಜನಸೇವೆಗೆ ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ಮುಡುಪಾಗಿಟ್ಟರೇ ಹೊರತು ನಂಟರು, ಮಕ್ಕಳು, ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಆಸ್ತಿ ಗಳಿಸಿಕೊಡಲಿಲ್ಲ. ಅಧಿಕಾರದ ಗದ್ದುಗೆಗೆ ಅವರಾರನ್ನೂ ಹಿಡಿದೆತ್ತಿ ಕೂರಿಸಲಿಲ್ಲ!

ಅಧಿಕಾರದ ಮದ, ದರ್ಪ, ದೌರ್ಜನ್ಯಗಳಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಆ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವವರೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಜನ ಸಲಾಮು ಹೊಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿದ ತಕ್ಷಣವೇ ಅವನಿಗೆ ಕವಡೆಯ ಕಿಮ್ಮತ್ತೂ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಅಧಿಕಾರ ಚಲಾಯಿಸುವುದು ಎಂದರೆ ಸೇವೆ ಮಾಡುವುದು ಎಂದರ್ಥ. ಆದರೆ ಈಗ ಅಧಿಕಾರ ಎಂದರೆ ದರ್ಪ, ದೌರ್ಜನ್ಯ, ಹರಿಹಾಯುವುದು ಎಂದಾಗಿದೆ. ಸೇವಾ ಮನೋಭಾವದಿಂದ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುವಂತಹ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಾನಮಾನವಿರಲಿ, ಇಲ್ಲದಿರಲಿ ಗೌರವ ಇರುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಆತ್ಮತೃಪ್ತಿಯಂತೂ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಅದೇ ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಸೇವೆಗೆ ಸಾಧನವನ್ನಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ನಿಸ್ವಾರ್ಥ ಸೇವೆ ಮಾಡುವವನನ್ನು ಜನರು ಹೃದಯದಾಳದಿಂದ ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಗದ್ದುಗೆಯಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿದ ನಂತರವೂ ಆತ ಜನರ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಅಬಾಧಿತವಾಗಿ ಅದೇ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿರುತ್ತಾನೆ. ಕುರ್ಚಿ ಕೊಡುವ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಗಮ್ಮತ್ತಿಗಿಂತ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಉಳಿಯುವ ಆತ್ಮತೃಪ್ತಿ ದೊಡ್ಡದು. ಇದನ್ನು ಮನಗಂಡೇ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಹೇಳಿದ ವಚನ:

ಬ್ರಹ್ಮ ಪದವಿಯನೊಲ್ಲೆ ವಿಷ್ಣುಪದವಿಯನೊಲ್ಲೆ 
ರುದ್ರಪದವಿಯನೊಲ್ಲೆ 
ಮತ್ತಾವ ಪದವಿಯನೊಲ್ಲೆನಯ್ಯಾ!
ಕೂಡಲಸಂಗಮ ದೇವಾ
ನಿಮ್ಮ ಸದ್ಯಕರ ಪಾದವನರಿದಿಪ್ಪ ಮಹಾಪದವಿಯನೆ
ಕರುಣಿಸಯ್ಯಾ!

-ಶ್ರೀ ತರಳಬಾಳು ಜಗದ್ಗುರು
ಡಾ|| ಶಿವಮೂರ್ತಿ ಶಿವಾಚಾರ್ಯ ಮಹಾಸ್ವಾಮಿಗಳವರು
ಸಿರಿಗೆರೆ.

ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ 
ಬಿಸಿಲು ಬೆಳದಿಂಗಳು ದಿ: 12.6.2014