ಕೇಡಿನತ್ತ ಕರೆದೊಯ್ಯುವ ವಿಷಯಾಸಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಅಹಂಕಾರ
ಇತಿಹಾಸದುದ್ದಕ್ಕೂ ಒಳ್ಳೆಯವರು ಮತ್ತು ಕೆಟ್ಟ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ 'ಮಧ್ಯೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸಂಘರ್ಷ ನಡೆಯುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. ಇವರು ಒಳ್ಳೆಯವರು, ಅವರು ಕೆಟ್ಟವರು ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಇರುವ ಮಾನದಂಡವಾದರೂ ಏನು? ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮನಸ್ಸಿನೊಳಗೆ ಸದ್ಗುಣ ದುರ್ಗುಣಗಳ ತುಮುಲ ನಡೆಯುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಆ ತುಮುಲದಲ್ಲಿ ಆಯಾಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಂಸ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಪರಿಸರಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಲವಾದುದು ಪ್ರಕಟಗೊಂಡು ಒಳ್ಳೆಯವನು ಅಥವಾ ಕೆಟ್ಟವನು ಎಂದು ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಕಲಿಕಾಲ ತುಂಬಾ ಕೆಟ್ಟದ್ದು ಎಂದು ಬಿಂಬಿತವಾದರೂ ದ್ವಾಪರಯುಗದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವೂ ಸರಿ ಇತ್ತು ಎಂದು ಹೇಳಲು ಬರುವುದಿಲ್ಲ ಮಹಾಭಾರತ ಯುದ್ದ ನಡೆದದ್ದು ದ್ವಾಪರ ಯುಗದಲ್ಲಿಯೇ ತಾನೆ?
ಕಠೋಪನಿಷತ್ತಿನ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಒಂದು ರೋಚಕ ಪ್ರಸಂಗ ಬರುತ್ತದೆ: ವಾಜಶ್ರವಸ್ ಎಂಬ ಒಬ್ಬ ಮಹಾರಾಜ ಸ್ವರ್ಗಸುಖವನ್ನು ಬಯಸಿ ಒಂದು ಯಜ್ಞವನ್ನು ಆರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ. ಯಜ್ಞದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಹಸುಗಳನ್ನು ದಾನವಾಗಿ ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಆ ಹಸುಗಳು ಹೇಗಿದ್ದವೆಂಬುದನ್ನು ತಂದೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿಯೇ ಕುಳಿತಿದ್ದ ರಾಜಕುಮಾರ ನಚಿಕೇತನು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವಾಗಿ ಗಮನಿಸುತ್ತಾನೆ:
ಪೀತೋದಕಾ ಜಗತ್ರಣಾ ದುಗ್ಗದೋಹಾ ನಿರಿಂದ್ರಿಯಾಃ |