ಕಳೆದ ಗುರುವಾರ ಸರಿರಾತ್ರಿ 3.30 ರ ಸಮಯ. ನಮ್ಮ ಮೊಬೈಲ್ ರಿಂಗಣಿಸಿತು.ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಲಗುವ ಮುನ್ನ ನಮ್ಮ ಮೊಬೈಲನ್ನು ನಿದ್ರಾಭಂಗವಾಗುವುದೆಂದು ನಿಶ್ಯಬ್ದಗೊಳಿಸುವುದು ರೂಢಿ. ಆದರೆ ಆ ದಿನ ಅದೇಕೋ ಏನೋ ಹಾಗೆ ಮೌನಗೊಳಿಸುವುದನ್ನು ಮರೆತು ಮಲಗಿರುವುದು ಮೊಬೈಲ್ ರಿಂಗಣಿಸಿದಾಗಲೇ ಗೊತ್ತಾಗಿದ್ದು, ಕರೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ನೋಡಿದಾಗ ಕಾಣಿಸಿದ ಹೆಸರು ಮೌನೇಶ್ವರಾಚಾರ್! ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಶಾಲಾ ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯರಾಗಿ ನಿವೃತ್ತರಾಗಿದ್ದ ಅವರು ಇಂಥ ಅವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಏಕೆ ಕರೆ ಮಾಡುತ್ತಿರಬಹುದೆಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯ ಹಾಗೂ ಆತಂಕಗಳಿಂದ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದಾಗ ಆಚೆ ಕಡೆಯಿಂದ ಕೇಳಿಬಂದದ್ದು ಅವರ ದನಿಯಲ್ಲ; ಬದಲಾಗಿ ದುಃಖ ಉಮ್ಮಳಿಸಿ ಅಳುತ್ತಿದ್ದ ಅವರ ಮಗಳ ಆಕ್ರಂದನ! “ಏನಾಯಿತಮ್ಮಾ' ಎಂದು ಆತಂಕಗೊಂಡು ಕೇಳಿದಾಗ ಬಂದ ಉತ್ತರ: “ಅಪ್ಪಾಜಿಯನ್ನು ಒತ್ತಾಯದಿಂದ ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದೇನೆ. ಬಿ.ಪಿ ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ, ಉಸಿರಾಟದ ತೊಂದರೆಯುಂಟಾಗಿದೆ. ವೆಂಟಿಲೇಟರ್ ಅಳವಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಯಾರೂ ಪರಿಚಿತರಿಲ್ಲ; ಏನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ, ಬುದ್ದಿ!” ಎಂದು ಹೇಳಿ ಬಿಕ್ಕಳಿಸುತ್ತಾ ಆತ್ತಳು.

ತಕ್ಷಣ ದಾವಣಗೆರೆಯ ಹೃದಯರೋಗತಜ್ಞ ಡಾ| ಸೋಮಣ್ಣನವರಿಗೆ ಕರೆ ಮಾಡಿದಾಗ ನಿದ್ರೆಯಿಂದ ಎಚ್ಚತ್ತು ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಿಂದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ರೋಗಿಯನ್ನು ಕೂಡಲೇ ದಾವಣಗೆರೆಯ ಹೈಟೆಕ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುವುದು ಸೂಕ್ತವೆಂದು ಸಲಹೆ ಮಾಡಿದರು. ಅದರಂತೆ ದಾವಣಗೆರೆಗೆ ಆಂಬುಲೆನ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಿ ಅವರನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ನೆರವಾಗಲು ಸಿರಿಗೆರೆಯಿಂದಲೂ ಮಠದ ಅಂಬುಲೆನ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಆಪ್ತ ಸಹಾಯಕರನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿಕೊಟ್ಟೆವು. ಆಸ್ಪತ್ರೆ ತಲುಪಿ ನುರಿತ ವೈದ್ಯರು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದಾಗ ಹಿಂದಿನ ದಿನವೇ ತೀವ್ರವಾದ ಹೃದಯಾಘಾತ ಆಗಿರುವುದು ಕಂಡುಬಂತು. ಸಕ್ಕರೆರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಹೃದಯದ ನೋವು ಅಷ್ಟಾಗಿ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಅನೇಕರು 'ಅಸಿಡಿಟಿ' ಎಂದು ಉಪೇಕ್ಷಿಸಿ ಸಕಾಲದಲ್ಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಪಡೆಯದೆ ಜೀವಕ್ಕೆ ಕುತ್ತು ತಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ವೈದ್ಯರು ತುರ್ತಾಗಿ ಆಪರೇಷನ್ ಥಿಯೇಟರ್ಗೆ ಧಾವಿಸಿ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಆದರೆ ವಿಧಿಯ ಆಟವೇ ಬೇರೆಯಾಗಿತ್ತು. ರಕ್ತನಾಳಗಳು ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ ಸರ್ಜರಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಲಿಲ್ಲ, ಮೌನೇಶ್ವರಾಚಾರ್ ಇಹಜೀವನದ ನಾಟಕದ ಬಣ್ಣ ಅಳಿಸಿ ಬದುಕಿನ ನೇಪಥ್ಯಕ್ಕೆ ಸರಿದು ಹೋದರು. ಇದೆಲ್ಲ ಮುಗಿಯುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಬೆಳಗ್ಗೆ 8 ಗಂಟೆ. ಹೆಜ್ಜೆ ಹೆಜ್ಜೆಗೆ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಿಂದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ನಮಗೆ ಬಹಳ ತಾಪವಾಗಿ “ನೀ ಹುಟ್ಟಿಸಿದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ, ನೀ ಕೊಂದಲ್ಲಿ ಸಾಯದೆ ಎನ್ನ ವಶವೇ ಅಯ್ಯಾ” ಎಂಬ ಬಸವಣ್ಣನವರ ವಚನವನ್ನು ನೆನೆಯುತ್ತಾ ಪೂಜೆಗೆ ಹೋದೆವು.

ಸಿರಿಗೆರೆಯ ಬಾಲಕಿಯರ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯ ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯರಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿ ನಿವೃತ್ತರಾದ ಬಳಿಕ ನಮ್ಮ ಪ್ರೈಮರಿ ಮತ್ತು ನರ್ಸರಿ ಶಾಲೆಗಳ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಮೌನೇಶ್ವರಾಚಾರ್ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಎಲ್ಲರ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಚಿರಂತನವಾಗಿ ಉಳಿದಿರುವುದು ರಂಗಕಲಾವಿದರಾಗಿ, ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ, ನಮ್ಮ ಮಠದ 'ತರಳಬಾಳು ಕಲಾಸಂಘದ ಹಿರಿಯ ಕಲಾವಿದರಾಗಿ ನಾಲ್ಕು ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ಅವರು ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಕಲಾಸೇವೆ ಅತ್ಯಮೂಲ್ಯ! ಅವರು ಮೊದಮೊದಲು ಬಣ್ಣ ಹಚ್ಚಿ ರಂಗಮಂಚದ ಮೇಲೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡದ್ದು ಹಾಸ್ಯ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳಾಗಿ, ನಮ್ಮ ಗುರುವರ್ಯರಿಂದ ವಿರಚಿತವಾದ 'ಮರಣವೇ ಮಹಾನವಮಿ’ ಎಂಬ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಜಗಲೂರಿನ ಮೂಗಣ್ಣನದು ಮಹಂತನ ಪಾತ್ರ. ಮೂಗಣ್ಣ ಮಹಂತನಾಗಿ, ಭೀ. ಘಂಟಾಚಾರ್ ರಂಗಣ್ಣನಾಗಿ ರಂಗಮಂಚದ ಮೇಲೆ ಬಂದರೆಂದರೆ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ಹೊಟ್ಟೆ ಹುಣ್ಣಾಗುವಂತೆ ನಗುತ್ತಿದ್ದರು. ಮೂಗಣ್ಣ ನೌಕರಿ ಬಿಟ್ಟು ಹೋದ ನಂತರ ಆ ಪಾತ್ರ ಮೌನೇಶ್ವರಾಚಾರ್ ಪಾಲಿಗೆ ಬಂತು. ಮೊದಲ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿಯೇ ನಮ್ಮ ಗುರುವರ್ಯರಿಂದ ಅವರು ಶಹಬ್ಬಾಸ್ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ಮೂಗಣ್ಣನ ಮೈಬಣ್ಣ ಕಪ್ಪು, ಮೌನೇಶ್ವರಾಚಾರ್ ಮೈಬಣ್ಣ ಬಿಳಿ! 'ಕರಿಯ ಮಹಂತ ಹೋದ, ಬಿಳಿಯ ಮಹಂತ ಬಂದ!' ಎಂದು ನಮ್ಮ ಗುರುವರ್ಯರು ಹಾಸ್ಯಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.

ಹೀಗೆ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಹಾಸ್ಯಪ್ರಧಾನ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಮೌನೇಶ್ವರಾಚಾರ್ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಗಂಭೀರ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿ ಕಲಾಭಿಮಾನಿಗಳ ಮೆಚ್ಚುಗೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರಲ್ಲಿನ ಕಲಾಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದ ನಮ್ಮ ಗುರುವರ್ಯರು ಕಾಲವಾದ ನಂತರ ಅವರ ಜೀವನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ 'ಮಹಾಬೆಳಗು' ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಅವರ ಪಾತ್ರವನ್ನೇ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ಮೌನೇಶ್ವರಾಚಾರ್ ಪಾಲಿಗೆ ಬಂತು. ಪ್ರದರ್ಶನದ ದಿನ ಅವರು ಲಿಂಗೈಕ್ಯ ಗುರುಗಳವರ ಗದ್ದುಗೆಗೆ ಹೋಗಿ ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಗುರುಗಳನ್ನೇ ತಮ್ಮ ಮೈಮೇಲೆ ಆವಾಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಆ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮಾಡುವಾಗ ಅವರು ಪರಕಾಯ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದಂತಾಗಿ ರಂಗಮಂಚದ ಮೇಲೆ ಅವರು ಅವರಾಗಿ ಉಳಿಯದೆ ಗುರುಗಳೇ ಆಗಿಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಹಾವಭಾವ, ನಡೆದಾಡುವ ರೀತಿ, ಧ್ವನಿಯ ಏರಿಳಿತ ಎಲ್ಲವೂ ಥೇಟ್ ಗುರುಗಳ ರೀತಿಯೇ, ಒಂದಿನಿತೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿಲ್ಲ! ರಂಗಮಂಚದ ಮೇಲೆ ಜೀವಂತವಾಗಿ ಹಿರಿಯ ಗುರುಗಳವರೇ ಮೈದಾಳಿ ಬಂದಂತೆ ಭಾಸವಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಅವರ ಅಭಿನಯ. ಹಿರಿಯ ಗುರುಗಳವರ ಅಂತಿಮ ದಿನಗಳ ಅಭಿನಯ ಮಾಡುವಾಗ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಕೋಲು ಹಿಡಿದು ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಅವರ ನಡಿಗೆ, ಪರದೆಯತ್ತ ತಿರುಗಿ ಊರುಗೋಲು ಬಿದ್ದು ಸ್ತಬ್ದರಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದ ಅಂತಿಮ ಕ್ಷಣದ ದೃಶ್ಯ ಈಗಲೂ ನಮಗೆ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಟ್ಟಿದಂತಿದೆ! ನಾಟಕ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ರಂಗಮಂಚದ ಮೇಲೆ ನಮ್ಮ ಗುರುವರ್ಯರನ್ನು ಮತ್ತೆ ಜೀವಂತವಾಗಿ ಕಂಡಂತೆ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು! 'ಮಹಾಬೆಳಗು' ನಾಟಕ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಎಷ್ಟೋ ಜನ ಶಿಷ್ಯರು 'ದೊಡ್ಡ ಗುರುಗಳವರೇ ಎದುರಿಗೆ ಇದ್ದಾರೆಂ’ದು ಭಾವುಕರಾಗಿ ಪಾತ್ರಧಾರಿ ಮೌನೇಶ್ವರಾಚಾರ್ ಅವರಿಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸಿದ್ದೂ ಉಂಟು. ನಾಟಕ ಮುಗಿದು ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಅಭಿನಂದಿಸುವಾಗ ಅವರಿಂದ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಮಗೂ ಮನಸ್ಸಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ, ನಮ್ಮ ಗುರುವರ್ಯರೇ ನಮಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸುವುದೆಂದರೆ...! ಅವರು ನಿಜ ಜೀವನದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮುಗಿಸಿ ಬದುಕಿನಾಚೆಯ ಪರದೆಯ ಹಿಂದಿನ ನೇಪಥ್ಯಕ್ಕೆ ಸರಿದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಲಾವಿದ. ನಮ್ಮ ಗುರುವರ್ಯರ ಕಮ್ಮಟದಲ್ಲಿ ತಯಾರಾದ ಅತ್ಯಮೂಲ್ಯ ಪ್ರತಿಭೆ. ಕಲಾವಿದರನೇಕರಲ್ಲಿ ಇರುವ ದೌರ್ಬಲ್ಯಗಳು ಅವರಲ್ಲಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಹಿತಮಿತವಾದ ಬದುಕಿನ ಸುಸಂಸ್ಕತ, ಸರಳ ಸಜ್ಜನ ವ್ಯಕ್ತಿ. ನಮ್ಮ ಈ 'ಬಿಸಿಲು ಬೆಳದಿಂಗಳು' ಅಂಕಣವನ್ನು ಅದೊಂದು ವ್ರತವೇನೋ ಎಂಬಂತೆ ತಪ್ಪದೇ ಓದುತ್ತಿದ್ದ ಮೌನೇಶ್ವರಾಚಾರ್ ಅವರೇ ಈ ವಾರದ ಅಂಕಣದ ವಸ್ತುವಾಗುತ್ತಾರೆಂದು ಅಂದುಕೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ, ಆವರನ್ನು ಕುರಿತ ಈ ಅಂಕಣವನ್ನು ಓದಲು ಅವರೇ ಇಲ್ಲ!

ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಹಿಂದೆ ಇದೇ ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ ಬರೆದ ನೆನಪು: Dream is a drama when one is asleep, drama is a dream when one is awake!” (ಮಲಗಿದ್ದಾಗ ನೋಡುವ ಕನಸು ಒಂದು ನಾಟಕ. ಎಚ್ಚರವಿದ್ದಾಗ ನೋಡುವ ನಾಟಕ ಒಂದು ಕನಸು!). ಇವೆರಡೂ ಅವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಅದ್ವೈತಸಿದ್ಧಾಂತ ಪ್ರತಿಪಾದಕರಾದ ಆಚಾರ್ಯ ಶಂಕರರು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ 'ಪ್ರಾತಿಭಾಸಿಕ ಸತ್' (Illusory Existence), ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಸತ್ (Empirical Existence) ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕನಸು ಕನಸೆಂದು ತಿಳಿಯುವುದು ಎಚ್ಚರವಾದಾಗ ಮಾತ್ರ. ಕನಸನ್ನು ನೋಡುವಾಗ ಅಲ್ಲ. ಹಾಗೆಯೇ ಇಹಜೀವನವೂ ಒಂದು ಕನಸು. ಇದೂ ಸಹ ಒಂದು ಕನಸೆಂದು ಅರಿವಾಗುವುದು 'ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕ ಸತ್' (Metaphysical Existence) ಎಂಬ ಮೂರನೆಯ ಮತ್ತು ಕೊನೆಯ ಅವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದಾಗ ಮಾತ್ರ.

ಇಹಜೀವನವನ್ನು ಒಂದು ನಾಟಕವೆಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ರಂಗಮಂಚದ ಹಿಂದೆ ಪರದೆ ಇರುವಂತೆ ಜೀವನವೆಂಬ ನಾಟಕದ ಹಿಂದೆಯೂ ಒಂದು ಪರದೆ ಇದೆ. ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ನಾಟಕದ ಪರದೆಯ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಆಕರ್ಷಣೀಯವಾದ ದೃಶ್ಯ ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಪರದೆಯ ಹಿಂಭಾಗ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗೆಯೇ ಜೀವನವೆಂಬ ನಾಟಕದ ಪರದೆಯ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮಡದಿ-ಮಕ್ಕಳು, ಬಂಧು-ಬಳಗ ಎಂಬ ಸಾಂಸಾರಿಕ ಜೀವನದ ಆಕರ್ಷಕ ಸಂಬಂಧಗಳು ಕಾಣಿಸುತ್ತವೆಯೇ ಹೊರತು ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇವುಗಳ ಆಚೆ ಇರುವ ಆತ್ಯಂತಿಕ ಸತ್ಯ (Absolute Reality) ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ ರಂಗಮಂಚದ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಅದೇ ನಾಟಕ ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಳ್ಳಬಹುದು. ಪರದೆಯ ಹಿಂದೆ ಹೋದ ಕಲಾವಿದ ರಂಗಮಂಚದ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೆ ಬಂದು ಅದೇ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಅಭಿನಯಿಸಬಹುದು. ಜೀವನವೆಂಬ ನಾಟಕದಲ್ಲಿಯೂ ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತದ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಅದೇ ಕಥಾವಸ್ತು, ಅವೇ ಪಾತ್ರಗಳು ಈಗಲೂ ಪುನಾರಾವರ್ತನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ.ಆದರೆ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳು ಮಾತ್ರ ಬೇರೆ ಬೇರೆ!

-ಶ್ರೀ ತರಳಬಾಳು ಜಗದ್ಗುರು
ಡಾ|| ಶಿವಮೂರ್ತಿ ಶಿವಾಚಾರ್ಯ ಮಹಾಸ್ವಾಮಿಗಳವರು
ಸಿರಿಗೆರೆ.

ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಪತ್ರಿಕೆ
ದಿನಾಂಕ.9.6.2016
ಬಿಸಿಲು ಬೆಳದಿಂಗಳು